Gure emakume ikertzaileekin hazten. Amaya Igartua

Emakume eta Neska Zientzialariaren Eguna ospatzeko egun gutxi falta direnean, Teknikerrek zientzia- eta teknologia-munduan adituak diren bere emakume ikertzaileei balioa eman nahi die, zientzia-munduari buruz eta, zehazki, sektore horretan emakumeen talentuak duen presentziari buruz duten esperientzia eta iritzia ezagutzeko eta emateko.

Kasu honetan, Amaya Igartua elkarrizketatu dugu, Teknikerreko ikertzaile beteranoa eta tribologian aditua.

1.- Nola gogoratzen duzu zientziaren eta teknologiaren munduan aritzea erabaki zenuen unea?

Txikitan, oinarrizko hezkuntza ikasten ari nintzela, "Errege Magoek" kimikako jolas bat ekarri zidaten eta asko gozatu nuen lagunekin jolasten. Matematika, kimika eta biologia asko gustatzen zitzaizkidan, eta batxilergo bat (BBB) egin nuen zientzietan, baina erabakia unibertsitate-orientazioko ikastaroan (UBI) hartu nuen, unibertsitatearen aurreko ikasturtean.

2.- Zergatik erabaki zenuen sektore horretan aritzea? Ba al zenuen eredu edo erreferente zientifikorik?

Bai, bi irakasle izan nituen, eta haiekin asko ikasteaz gain, nire zaletasunak asko markatu zituzten: Carmiña irakaslea, biologia irakatsi zidana, eta Mari Carmen Lizarralde irakaslea, kimika eta matematika irakatsi zizkidana. Biologiaren zergatia, atomoen funtzionamendua, molekulak eta logika matematikoa azaltzeko zuen grinak kontzeptu nagusiak oso ondo ulertarazi zizkidala uste dut. Biek ezagutzen zuten ikerketaren mundua.

3.- Zuk uste bezala garatzen ari zara zure karrera profesionala?

Bai, egia esan, ohorea da nire jaioterrian dagoen Tekniker bezalako ikerketa-zentro batean lan egitea, Europan erreferentziazko ikerketa-zentroa baita.

Egia esan, 1988an Teknikerren lanean hasi nintzenetik, tribologian espezializatu nintzen, hau da, materialen, estalduren eta lubrifikatzaileen marruskadura- eta higadura-portaera aztertzen duen zientzian, hainbat sistema tribologikotan aplikatzeko, hala nola makinen osagaietan, aldaka-protesietan, lurzoru irristagaitzetan eta abarretan. Tribologia erabiliz, sistema eta osagai jasangarriagoak diseina daitezke, iraungarritasun handiagoarekin eta energia-kontsumoa murriztuz.

Gaur egun, materialei buruzko ekimenak koordinatzen ditut Teknikerren, eta zentroko ia unitate guztiekin lan egin dut askotariko gaietan; horietako batzuk sentsoreekin, fabrikazio gehigarriko prozesuekin, mantentze industrialari aplikatutako gaiekin, ur-tratamenduekin edo birziklatzearekin lotuta daude.

4.- Zer esango zenieke karrera zientifikoak eta teknologikoak ikasi nahi dituzten gazteei?

Ikasten ari direna ondo ulertzeko ahalegina egiteko esango nieke. Karrera zientifikoetan praktikak egiten dira laborategian liburuetan aztertzen diren kontzeptu eta erreakzio batzuk erreproduzitzeko. Gogoan dut kafeina tetik ateratzen genuen kimika praktika bat, sukaldeko errezeta bat jarraitzea bezalakoa zen.

Esango nieke, halaber, beldurrik ez izatea karrera bat edo bestea aukeratzeko, garrantzitsuena nola ikasi ikastea dela. Bizitza profesionalean gai zehatz batean espezializatu behar dugu, eta gai hori aldatu egiten da aurkezten diren beharren eta erronken arabera. Garrantzitsua da jakin-mina eta jarrera positiboa izatea erronka berri horiei aurre egiteko.

5.- Nola ikusten duzu emakumeen etorkizuna lanbide zientifiko eta teknologikoetan?

Emakumeek etorkizun profesional oparoa dute. Gaur egun, ez dago mugarik emakumearen garapen profesionalerako, eta lanbide erakargarri bat bizitza pertsonal oso batekin uztar daiteke.