Teknikerrek materialen laginak bidali ditu Nazioarteko Espazio Estaziora, orbitan probatzeko
19-02-2025
Tekniker
Teknikerrek materialak bidali ditu Nazioarteko Espazio Estaziora, Columbus moduluan kokatutako Bartolomeo plataforman entseguak egiteko. ESAk eta CNESek gidatutako proiektu honek material aurreratuak ebaluatzen ditu eta Tekniker Euro Material Ageing 2020an hautatutako Europako 15 erakunderen artean kokatzen du.
Bartolomeo plataforma Nazioarteko Espazio Estazioaren (ISS) Columbus modulu europarrean instalatuta dago, eta misio espazialetarako egituretan eta mekanismoetan aplika daitezkeen materialen belaunaldi berri baten proba-bankua hartzen du.
Joan den azaroan bidalitako eta abenduan Lurraren behe-orbitan kokatutako ostatu horretan instalatutako materialen laginetako bi Tekniker euskal zentro teknologikoak diseinatu eta garatu ditu, Basque Research and Technology Alliance (BRTA) aliantzako kidea, Euro Material Ageing 2020 saiakuntza-programaren esparruan, Europako Espazio Agentziak (ESA) eta Frantziako Ikerketa Espazialen Zentro Nazionalak (CNES) bultzatutako ekimenaren barruan.
Zentroak lagin bat aurkeztu du, Diamond Like Carbon (DLC) estaldura batekin fabrikatua, eta beste bat plasma bidezko elektrooxidazio bidezko tratamendu batekin.
Teknikerrek DLC estaldurak garatzen ditu lurrunaren jalkitze fisikoa (PVD) eta plasmaz lagundutako lurrunaren jalkitze kimikoa (PACVD) tekniken bidez, aplikazio espazialetan osagai tribologikoen iraunkortasuna eta errendimendua hobetzeko helburuarekin. DLCa aparteko propietateengatik nabarmentzen da: marruskadura txikia, gogortasun handia eta korrosioarekiko erresistentzia, eta lubrifikatzaile solido gisa funtzionatzen du huts-baldintzetan. Hori oso egokia da misio espazialetako mekanismo mugikorretarako.
Bestalde, Teknikerrek plasma bidezko elektro oxidazioaren teknika (PEO) erabiltzen du metal arinetan (aluminioa, aluminio-silizioa eta titanioa) babes-geruzak eratzeko. Estaldura horrek gogortasuna, higadurarekiko erresistentzia eta korrosioa bezalako propietateak hobetzen ditu, eta ezaugarri termiko espezifikoak ematen ditu kolore beltzari esker. PEO bidez tratatutako materialek espazio-misioetan (besteak beste, Artemis-en, Mars Sample Return-en edo espazio sakonerako misioetan) erabiltzeko potentzial handia daukate.
Kokapen horretan, tenperatura, erradiazio, partikulen inpaktu, huts edo oxigeno atomikoaren muturreko baldintzetan duten iraunkortasuna aztertuko da, ESAk eta CNESek hautatutako 15 entitateren beste lagin batzuekin batera.
"Material horiek kanpo-espazioan zuzenean probatzeko aukera paregabea da. Gainera, Teknikerren egindako lan zientifikoaren aintzatespena da; izan ere, ESAk jaso zituen 50 proposamenetatik 15 baino ez zituen aukeratu bere potentzial handienagatik", nabarmendu du Borja Coto Teknikerreko sektore espazialeko ikertzaile eta arduradunak.
12 hilabeteko esposizioa
ESAk eta CNESek espero dute esperientzia pilotuaren emaitzek Europan material espazialen garapena bizkortuko dutela eta kontinenteak gorantz doan sektore batean duen posizioa indartuko dutela.
Guztira, materialak 12 hilabetez egongo dira baldintza espazialen eraginpean, eta, ondoren, misioa amaitu ondoren, laginak ESAren Ikerketa eta Teknologia Espazialaren Europako Zentrora itzuliko dira, Noordwijken (Herbehereak), kanpaina osteko hainbat analisi egiteko.
Zentroak sektore espazialean eta tribologia bezalako eremuetan duen ezagutza funtsezkoa izan da prototipo horiek ekoizteko eta estaldura horiek etorkizunean galaxiako beste txoko batzuetan esplorazio- eta ikerketa-misioetan aplikazio potentzialak dituzten aztertzeko.